احتمالا همه ما زمانی درد باسن داشته ایم از دردی که به خاطر نشستن خیلی طولانی باعث بی حسی شده تا درد شدید وتیر کشیدن سیاتیک. درد مربوط به باسن یا به توصیف برخی افراد درد لگن به این دلیل اینگونه نامیده می شود که فرد آن درد را از خفیف تا شدید در اطراف مفصل بزرگ لگن یا استخوان لگن خاصره احساس می کند. در برخی موارد این درد کیفیت زندگی فرد و توانایی او در انجام فعالیت های زندگی روزانه را به طور قابل ملاحظه ای تحت تاثیر قرار می دهد. درد ناحیه باسن می تواند بر اثر ساختارهای باسن بوجود آید یا می تواند منسوب به دیگر نواحی بدن مانند درد پایین کمر یا عضلات ران باشد.
پاسخ این سوال که لگن درد و درد باسن نشانه چیست؟ در اکثر موارد بسیار ساده است، برای نمونه درد میتواند پیامد افراط در ورزش کردن باشد. این درد معولاً از التهاب یا کشیدگی بافتهای نرمی چون تاندون ناشی میشود و غالباً ظرف چند روز برطرف میگردد. اما درد مزمن و طولانی مدت مفصل لگن در بیماری های خاص ریشه دارد. درد ایجاد شده به دلیل بروز مشکل در مفصل ران از لکن تا زانو نیز منتشر می شود. درد زانو گاهی اوقات تنها نشانهی مشکل داشتن مفصل ران به شمار میرود. این گونه دردها را، که بسیار متداول نیز هستند، در اصطلاح درد ارجاعی میگویند. درد در لگن یا بیرون مفصل ران نیز حس میشود، اگرچه درد باسن خود میتواند نتیجهی بروز بیماری در کمر باشد. علل درد لگن ممکن است یکی از موارد زیر باشد:
- آرتروز. شایعترین علت درد لگن یا درد باسن آرتروز، به ویژه استئوآرتریت یعنی گونه فرسایشی آرتروز است که به موازات بالا رفتن سن بروز مییابد.
- شکستگیهای مفصل ران. عموماً سالمندان، به ویژه مبتلایان به پوکی استخوان که تراکم استخوانیاش کاهش یافته است، دچار این شکستگیها میشوند.
- التهاب تاندون و بورس. بسیاری از تاندونهای اطراف مفصل ران عضلهها را به این مفصل اتصال میدهند. این تاندونها به سادگی در صورت استفاده بیش از اندازه یا شرکت در فعالیتهای سنگین ملتهب میشوند و منجر به بروز درد باسن و لگن می شود.
- فتق. فتق کشاله ران (اینگوینال) و فتق رانی (فمورال) باعث درد خارجی مفصل ران میشوند. بانوان در بارداری به دلیل افزایش فشار روی دیوارهی شکم مستعد ابتلا به فتق کشاله ران هستند.
- بیماری زنانه. مشکلات کمر و پشت بدن و بیماریهای زنان. (درد استخوان لگن در زنان گاهی نتیجهی ابتلا به بیماریهای زنانه است.) اندومتریوز (رشد مخاط و پوشش رحم در جایی دیگر به جز رحم) موجب التهاب و درد باسن و درد لگن میشود که برخی از بانوان آن را به صورت درد مفصل ران توصیف میکنند. درد کمر، پشت بدن و ستون فقرات نیز منتشر میشود و به اطراف باسن و مفصل ران میرسد. سیاتیک، یا تحت فشار قرار گرفتن عصب، باعث بروز درد در پشت مفصل ران میشود، درد سیاتیک از کمر شروع میشود و رو به سمت پایین در باسن و پا منتشر میگرد.
درمان و پیشگیری از درد لگن
درمان درد عضلانی و نقاط ماشه ای همانند بیشتر درد های باسن و درد پایین کمر با روش های درمانی طب فیزیکی و توانبخشی و تجویز ورزش های تخصصی صورت می گیرد و معمولا نیازی به عمل جراحی نیست. همچنین در موارد درد مقاوم ممکن است متخصص طب فیزیکی با روش طب سوزنی یا تزریق، مشکلات درد عضله ای باسن را درمان کند. نمونه درمان های پزشکی مدرن برای درمان درد لگن و درد باسن چند نوع روش درمان را دربرمی گیرند از جمله تمرینات کششی، اجتناب از نشستن طولانی مدت، گذاشتن یخ و مصرف داروهای ضد دردی که بدون نسخه به فروش می رسند. مشکل همه این روش ها این است که تاثیر آن ها همواره موقتی است زیرا این روش ها به ریشه مشکل نمی پردازند. به عنوان مثال گذاشتن یخ که یک نوع درمان برای آسیب دیدگی های دردناک است در واقع سرعت سوخت و ساز یا خون رسانی به ناحیه را کاهش می دهد ولی بهبود را هم شدیدا به تاخیر می اندازد.
به عبارت دیگر، گذاشتن یخ کاری برای ترمیم رباط های ضعیف یا آسیب دیده انجام نمی دهد و بنابراین درد مزمنی که فرد دچار بیماری تجربه می کند را هم کاهش نمی دهد. دیگر روش استاندارد پزشکی مدرن در درمان درد در باسن عبارت است از تجویز داروهای ضد التهاب. ولی این داروها در بلند مدت بیشتر از اینکه مفید باشند زیان می رسانند. هر چند نشان داده شده است که داروهای ضد التهاب در کوتاه مدت برای درد مفید هستند ولی در بلند مدت در واقع با جلوگیری از فرایند بهبودی بافت های نرم درست مانند روش گذاشتن یخ منجر به از دست رفتن عملکرد و حتی درد مزمن بیشتری می شوند. به علاوه، استفاده از این داروها در بلند مدت می تواند منجر به دردهای مزمن نواحی دیگر، آلرژی و سندروم لوله گوارش نشت کننده/ روده سوراخ دار شود. پزشکان سنتی اغلب درد باسن را به اشتباه بورسیت (یک بیماری بسیار دردناک که بسیار نادر است) تشخیص می دادند. بنابراین برای کم کردن التهاب تزریق کورتیزون را توصیه می کنند. تزریق کورتیزون و دیگر استروئیدها اثرات زیانباری بر بهبود استخوان، غضروف و بافت نرم دارد. متاسفانه بسیاری از افرادی که از دردهای مزمن رنج می برند به دنبال تسکین سریع درد هستند بدون اینکه درمورد عوارض جانبی بلند مدت و احتمالا زیانباری که می تواند بوجود آید فکر کنند. مشکل کورتیزون این است که هرچند تسکین فوری درد را امکان پذیر می سازد تقریبا از هر جهت جلوی بهبودی را می گیرد و حتی شرایط درد را بدتر هم می کند.
بهترین راه برای درمان دردهای باسن انجام حرکات اصلاحی و ورزش میباشد.
درمان در مجموعه پزشکی ورزشی سی وان
در مجموعه تخصصی پزشکی ورزشی سی وان مشکلات فیزیولوژی مانند دردها و ناهنجاری های باسن و مفصل ران و همچنین دیسک کمر دیسک گردن درد زانو و ناهنجاری های ستون فقرات شما با استفاده از ورزش درمانی و آبدرمانی و منوال تراپی زیر نظر دکتر آقای حمزه اکبری متخصص فیزیولوژی ورزشی و آقای دکتر مجتبی میری متخصص جراحی ستون فقرات درمان می شود.