ایمپینجمنت Impingement یکی از شایعترین علل درد شانه در بالغین است. بسیاری از کسانی که از درد شانه ناراحت هستند در واقع ایمپینجمنت یا گیر شانه دارند.مکانیسم سندرم ایمپینجمنت
علت ایمپینجمنت یا گیر شانه همانطور که از اسم آن پیدا است گیر کردن تعدادی تاندون در ناحیه شانه بین دو استخوان است. به بیان دیگر وقتی دو استخوان به یکدیگر نزدیک می شوند تاندون خاصی بین آنها گیر کرده و فشرده می شود و این فشرده شدن تاندون ایجاد درد می کند. گاهی اوقات این تاندون ممکن است آنچنان فشرده شود که پاره شود.
دو استخوان ذکر شده یکی سر استخوان بازو و دیگری زائده آکرومیون ( که جرئی از استخوان کتف یا اسکاپولا بوده و در بالای سر استخوان بازو قرار میگیرد) است. معمولاً این دو استخوان وقتی به یکدیگر نزدیک می شوند که فرد سعی می کند دست خود را بالای سرش ببرد. به بیان دیگر سعی می کند کل اندام فوقانی را به بالا ببرد. در این حالت دو استخوان ذکر شده به یکدیگر نزدیکتر شده و فاصله آنها کم می شود.
بطور طبیعی از بین این دو استخوان، تاندونی عبور می کند و بین تاندون و آکرومیون کیسه نازکی حاوی مایع زلالی است که به این کیسه بورس میگویند. بورس موجب میشود اصطکاک زیادی بین تاندون و آکرومیون بوجود نیاید. میدانیم که تاندون ها بافت هایی هستند که حد فاصل و رابط بین عضلات و استخوان هستند. به بیان دیگر عضلات موقعی که می خواهند به استخوانی متصل شوند تا بتوانند آنرا حرکت دهند جنسشان عوض شده و به تاندون تبدیل می شوند. در ناحیه شانه دسته ای از عضلات به نام روتاتور کاف Rotator cuff وجود دارند.
این عضلات از یک طرف به استخوان کتف ( اسکاپولا) متصل شده و از طرف دیگر به توسط تاندون مشترکشان به کمی پایینتر از سر استخوان بازو متصل می شوند. این عضلات مانند یک چادر یا یک سرپوش دورتا دور سر استخوان بازو را احاطه می کنند. با انقباض این عضلات سر استخوان بازو در محل خود ( حفره گلنوئید) پایدار می شود. ( یادآوری می شود که مفصل شانه از دو استخوان تشکیل شده است که با یکدیگر مفصل می شوند. سر استخوان بازو از یک طرف و حفره گلنوئید از طرف دیگر). به بیان دیگر انقباض این عضلات موجب می شود سر استخوان بازو در حفره گلنوئید فشرده شده و مفصل شانه محکم و پایدار شود. این عضلات همچنین کمک می کنند تا بازو به بالا برود یا بچرخد.
بیماری ایمپینجمنت شانه وقتی ایجاد میشود که تاندون های روتاتور کاف بخصوص تاندون سوپرااسپیناتوس بین زائده آکرومیون و سر استخوان بازو گیر میکند و بر اثر آسیب هایی که به آن وارد میشود علائم بیماری تظاهر میکنند.
این ناراحتی در ورزشکاران جوان بخصوص در ورزش هایی مثل شنا، بیس بال و تنیس که دست بالای سر میرود زیاد دیده میشود. در کسانی هم که به خاطر شغل خود دست خود را زیاد بالای سرشان میبرند مثل نقاشی ساختمان یا کارگران ساختمانی، زیاد دیده میشود. گاهی اوقات یک حرکت نابجای اندام فوقانی یا یک ضربه هم میتواند این ناراحتی را ایجاد کند.
علائم
معمولاً در ابتدا علائم خفیف بوده و بیمار بدنبال درمان نمیرود ولی بعد از مدتی شدت میگیرد.
این علائم ممکن است به شکل های زیر ظاهر شود :
- درد خفیف شانه که ممکن است در استراحت یا در حین فعالیت باشد
- دردی که از جلوی شانه به بازو تیر میکشد
- درد شدید فقط در موقع بالا بردن دست و یا جلو بردن دست برای اینکه چیزی را برداریم یا جابجا کنیم
- درد در ورزش هنگام پرتاب کردن توپ
- وقتی بیمار دستش را از کنار بالا میاورد در ابتدای بالا آوردن دست، شانه درد ندارد. وقتی دست به حالت نزدیک به افقی میرسد دردناک میشود و بالاتر از آن هم مجددا درد از بین میرود. پس درد در یک محدوده یا قوس محدود و مشخصی وجود دارد به همین خاطر به این بیماری سندرم قوس دردناک Painful arc syndrome هم میگویند.
درمان غیر جراحی
در مواردی که بیماری پیشرفت زیادی نکرده، ممکن است بتوان با اقدامات ساده ای جلوی آنرا گرفت. بیمار باید مدتی به شانه اش استراحت داده و زیاد آنرا حرکت ندهد. بخصوص دست خود را زیاد بالا نبرد. اگر شانه قدری محدودیت حرکتی داشته باشد انجام حرکات و نرمش های کششی زیر نظر فیزیوتراپ مفید است. گاهی اوقات تزریق داروهای بیحس کننده موضعی یا تزریق کورتیکوستروئید به توسط پزشک در محل آسیب میتواند مفید باشد. درمان معمولاً بین چند هفته تا چند ماه طول میکشد و بهبودی بسیار آرام و تدریجی است.
بازپروری شانه بعد از جراحی ایمپینجمنت
بعد از جراحی، اندام فوقانی برای مدتی به گردن آویزان شده و استراحت میکند. بعد از چند روز حرکات نرمشی شانه برای بدست آوردن دامنه حرکتی و بعد از آن نرمش هایی برای تقویت عضلات شانه انجام میشود. معمولاً بین دو تا چهار ماه طول میکشد تا درد بیمار از بین رفته و دامنه حرکتی شانه بهبود یابد.
