ANKLE SPRAIN ( پیچ خوردگی مچ پا )

ANKLE SPRAIN

تعریف انکل اسپرین: هرگاه یک یا بیشتر از یکی از رباط های مچ پا پاره شوند، این عارضه رخ می دهد.

اپیدمیولوژی: اسپرین مچ پا یک آسیب شایع است. بروز اسپرین مچ پا در جوامع ورزشی بیشتر است. توان‌بخشی ضعیف بعد از پیچ‌خوردگی اولیه احتمال وقوع این آسیب را افزایش می‌دهد.
آسیب‌های لیگامان عرضی تقریباً ۵۳ % از کل آسیب های مچ پا را شامل می شود. مفصل مچ پا بخشی از بدن است که حین ورزش به شدت در معرض آسیب قرار دارد. یک متا آنالیز توسط دوهرتی و همکاران نشان داد که ورزش های داخل سالن بیشترین ریسک اسپرین مچ پا را شامل می شوند. نرخ شیوع انکل اسپرین عموما در رشته بسکتبال بیشتر می باشد. همچنین میزان وقوع مجدد این آسیب در این رشته بیشتر می باشد. ورزشکارانی که دارای بی ثباتی عملکردی مچ پا هستند، نیازمند مراقبت مداوم به منظور فعال ماندن و  اجرای عملکرد بهینه می باشند.

کالبد شناسی: در مجموعه لیگامان عرضی زانو، بیش‌ترین آسیب مربوط به لیگامان صلیبی قدامی ( ATFL ) می باشد. موقعیت آناتومیک آن‌ها و مکانیسم آسیب اسپرین مچ پا به این معنی است که لیگامان های صلیبی خلفی ( PTFL ) و کالکانئوفیبولار ( CFL ) مقدار کمتری از بارهای مخرب را تحمل می کنند و این امر احتمال آسیب رساندن به آن ها را کاهش می دهد.
قسمت داخلی گروه لیگامانی دلتوئید مچ پا ( PTTL, TCL, TNL, ATTL ) به شدت در پرونیشین ( چرخش رو به خارج مچ پا ) و حرکات چرخشی بدن آسیب می بیند.
اسپرین مچ پا نیز با چرخش خارجی مچ پا به همراه دورسی فلکشن، رخ می دهد.

عوامل خطر ساز: عوامل خطر درونی و بیرونی متعددی زمینه‌ساز بی‌ثباتی مزمن مچ پا هستند. شایع‌ترین عامل ریسک، سابقه قبلی پیچ‌خوردگی می‌باشد. پیچ‌خوردگی قبلی ممکن است استحکام و یکپارچگی فیبرهای عصبی حسی را به خطر اندازد.
جنسیت، قد، وزن، میزان تسلط بر روی اندام ها، نوسان پاستچر و آناتومی پا از عوامل خطر درونی می باشند و ضربه، بریس، نوع کفش، مدت زمان رقابت و شدت فعالیت نیز از عوامل خطرساز بیرونی می باشند.

 

مکانیزم وقوع آسیب:

جهت

مکانیزم آسیب

لیگامنت های تحت فشار

خارجی

چرخش رو به داخل / پلنتار فلکشن

anterior talofibular
calcaneo-fibular
posterior talofibular

داخلی

چرخش رو به خارج

posterior tibiotalar
tibiocalcaneal
tibionavicular
anterior tibiotalar

بالایی

چرخش خارجی / دورسی فلکشن

anterior-inferior tibiofibular
posterior-inferior tibiofibuar

transverse tibiofibular
interosseous membrane
interosseous
inferior transverse

 

ارزیابی های بالینی:

آسیب قبلی مچ پا
تحمل وزن به صورت جزئی در سمت آسیب دیده
تغییر شکل و عدم اجرای عملکرد صحیح
حساسیت به لمس
کبودی، ورم و کوفتگی در دو طرف مچ پا
تست های مخصوص: تست کشویی قدامی، تست اسکوییز ( بسته به نوع آسیب )

 

تشخیص های افتراقی:

ایمپنجمنت مچ پا
سندروم تونل تارسال
سندروم سینوس تارس
آسیب های غضروفی
ضربه به عصب پرونئال یا نیمه در رفتگی
نقص عملکرد عضله درشت نی خلفی

طبقه بندی آسیب: طبقه بندی های مختلفی برای درجه بندی پیچ خوردگی لیگامانی وجود دارد که هرکدام نقاط ضعف و نقاط قوت خود را دارند.

درجه بندی رایج در رابطه با آسیب های لیگامانی به صورت زیر می باشد:
درجه 1= آسیب میکروسکوپی بدون وجود کشش در سطح ماکروسکوپی
درجه2= دارای کشش ماکروسکوپی بدون آسیب در رباط
دجه3= آسیب کامل رباط

درجه بندی دیگری که وجود دارد بر اساس شدت آسیب می باشد:
درجه1= خفیف: وجود تورم و حساسیت جزئی در محل آسیب دیده
درجه 2= متوسط: تورم متوسط درد هنگام عملکرد، کاهش حس عمقی، کاهش دامنه حرکتی و افزایش ناپایداری
درجه 3= شدید: تورم شدید، پارگی کامل، کاهش شدید عملکرد و ناپایداری واضح در مفصل

معاینه بالینی: با پیچ خوردگی مچ پا ممکن است اتفاق های دیگر نیز رخ دهد بنابراین ارزیابی کامل پا و مچ پا ضروری است. که شامل بررسی مکانیزم آسیب و مشاهده الگوی راه رفتن، ساختار ایستادن و پوشیدن کفش هایشان به طور شخصی. هرگونه نقص واضح در عضو را باید مشاهده کرد و همچنین هرگونه ادم را برسی کرد.

فیزیکال تراپی در انکل اسپرین:

در انکل اسپرین خفیف=
بازیابی کامل دامنه طبیعی مفصل ظرف چند روز
استفاده از تکنیک تیپینگ و پیگیری پیشرفت درمان
اولین بار پیچ‌خوردگی جانبی لیگامان می‌تواند صدمات بی‌ضرر باشد که به سرعت با مداخله حداقل رفع می‌شود و برخی روش‌ها پیشنهاد می‌کنند که تنها، حداقل مداخله ضروری است. آن ها دستورالعمل‌های خوب و مسکن را توصیه می‌کنند، اما فیزیوتراپی را پیشنهاد نمی کنند. با این حال میزان وقوع مجدد این عارضه پس از وقوع اولین پیچ خوردگی، 70درصد تخمین زده شده است بنابراین با توجه به میزان بالای وقوع مجدد، دستورالعمل های لازم برای توانبخشی این رویکرد مورد برسسی قرار گرفته است.

در انکل اسپرین شدید=
در این مرحله فیزیوتراپی و انجام تمرینات فیزیکی در فاز های مختلف ( ازجمله فاز التهابی، بازسازی اولیه و ...) بسیار حائز اهمیت می باشد. این مرحله باید زیر نظر متخصصین انجام شود.

دکتر فرزاد اشرافی، نورولوژیست، استاد دانشکده علوم پزشکی دانشگاه شهید بهشتی
دکتر حمزه اکبری، فیزیولوژیست ورزشی، متخصص ورزش و حرکت، عضو هئیت علمی دانشگاه


طراحی و برنامه نویسی توسط دپارتمان انفورماتیک شرکت بین المللی رکسان