فیبرومیالژیا (Fibromyaigia):
فیبرومیالژیا یک بیماری مزمن می باشد که یک شرایط دردناک را برای بیمار با دلایل ناشناخته ایجاد خواهد کرد. در افراد مبتلا به فیبرومیالژیا مغز و اعصاب دچار اختلال شده و پیام های ارسال شده را به غلط تفسیر کنند و یا بیش از حد به پیام های درد پاسخ بدهند. این امر ممکن است به دلیل عدم تعادل شیمیایی در مغز یا اختلال در بخش غده عصبی ریشه پشتی اعصاب (اعصاب حسی) باشد که بر حس درد مرکزی اثر می گذارد. نظریه ای بیان می کند که بر اثر این بیماری آستانه تحمل درد در مغز کاهش می یابد و نظریه دیگر این است که اعصاب به پیام های درد بیش از حد واکنش نشان می دهند.
این بیماری در زنان میانسال شیوع بیشتری داشته که هنوز علت آن مشخص نشده است. جنبه های ناشناخته بسیاری از این بیماری وجود دارد که به منظور کمک بهتر به این بیماران، نیاز به بررسی دارد. تنها یک درصد از افراد مبتلا به فیبرومیالژیا در جهان تشخیص داده شده اند در حالیکه تعداد واقعی می تواند بیشتر باشد. درک این وضعیت حتی برای پزشکان حوزه سلامت نیز دشوار می باشد. این بیماری علائم متفاوتی دارد و تاکنون تستی به طور مشخص وجود ندارد که این بیماری را تشخیص دهد، همین امر سبب می شود که اغلب اشتباه تشخیص داده شود. در گذشته حتی به وجود داشتن یا نداشتن این بیماری تردید داشتند اما امروزه درک این بیماری بیشتر شده است.
علائم:
فیبرومیالژیا باعث ایجاد دردهای عضلانی می شود که برخی از این مناطق با نواحی حساسی به نام نقاط ماشه ای ( trigger point) همپوشانی دارند. درد در این مناطق مبهم می باشد. اگر شما در ۴ ناحیه از ۵ ناحیه درد مشخص‌شده در بازبینی‌های سال ۲۰۱۶ با معیارهای تشخیصی fibromyalgia درد عضلانی داشتید، می توان گفت شما فیبرومالیژیا دارید. این پروتکل تشخیصی به (multisite pain) شناخته شده است.
برخی علائم رایج در این افراد:
دردهای عضلانی و اسکلتی گسترده و متداول
سختی و سفتی عضله
حساسیت به فشار
بی حسی دست و پا
خستگی کلی
اختلالات ذهنی
مشکل توجه و تمرکز
اضطراب و افسردگی
اختلال در خواب
خوابیدن به مدت طولانی بدون احساس استراحت (خواب کاذب)
خشکی چشم
سر درد
مشکلات گوارشی و اشکال در عملکرد مثانه می شود.
فیبرو میالژیا همچنین می‌تواند بر احساسات و سطح انرژی شما تاثیر بگذارد.
علت:
پزشکان و محققان نمی‌دانند چه چیزی باعث ایجاد فیبرومیالژیا می‌شود. طبق آخرین تحقیقات، به نظر می‌رسد که علت آن یک نظریه چندگانه است که شامل وضعیت ژنتیکی (ویژگی‌های ارثی) با یک محرک یا مجموعه‌ای از محرک‌ها مانند عفونت, ضربه و استرس است.
ژنتیک: فیبرومیالژیا اغلب به صورت خانوادگی رخ می دهد. اگر عضوی از خانواده ای با این شرایط هستید، شما ریسک بیشتری برای ابتلا به این بیماری را خواهید داشت. همچنین محققان بر این باور هستند که جهش های ژنتیکی خاصی می تواند در این رخداد این بیماری نقش داشته باشند. آن ها تعداد کمی از ژن ها را که ممکن است بر انتقال شیمیایی پیام های درد بین سلول های عصبی، تاثیرگذار باشند را شناسایی کرده اند.
عفونت: یک بیماری قبلی می‌تواند فیبرومیالژیا را تحریک و یا بدتر کند، مانند آنفلانزا, ذات‌الریه, عفونت‌های دستگاه گوارش.
ضربه: افرادی که دچار ضربه جسمی یا روحی شدید می شوند ممکن است دچار فیبرومیالژیا شوند. همچنین این بیماری می تواند ناشی از استرس پس از سانحه باشد.
استرس: مانند ضربه روحی می تواند اثرات طولانی مدت بر روی بدن شما باقی گذارد. استرس بر اثر تغییرات هورمونی ایجاد می شود که می تواند فیبرومالیژیا را تحریک کند.
عوامل دیگری که احتمال ابتلا به فیبرومیالژیا را افزایش می دهد عبارتند از: جنسیت، سن و یا سایر بیماری ها مانند لوپوس
درمان:
بیماری فیبرومیالژیا و درمان آن هنوز چالش برانگیز است و در حال حاضر درمانی برای فیبرومیالژیا وجود ندارد اما راه کارهایی برای کاهش علائم بیماری و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا مانند مصرف دارو، درمان فیزیکی و تغییر سبک زندگی پیشنهاد شده است.
داروها می توانند درد را تسکین دهند و به شما کمک می کنند که بهتر بخوابید، درمان فیزیکی نیز به بهبود قدرت و کاهش استرس بر روی بدن افراد مبتلا کمک می کند. (ورزش و تکنیک های کاهش استرس به شما کمک می کنند تا هم از لحاظ روحی و هم از لحاظ جسمی احساس بهتری داشته باشید). نکته حائز اهمیت این است که تاثیرگزارترین عاملی که درد را کاهش می دهد داروها نیستند، تمریناتی مانند یوگا، فیزیکال تراپی و طب سوزنی می توانند به همان اندازه در مدیریت و تسکین دردهای شما موثر باشند.
سخن آخر:
فیبرومیالژیا برای کسانی دردهای عضلانی مزمن و گسترده ای را تجربه می کنند وضعیتی واقعی است و مهم است که با افراد متخصص همکاری کنید. اگر یک روش درمانی جواب نداد، منصرف نشوید و به دنبال درمان های جدید باشید. در پیگیریِ درمانی که برای شما مفید است، پشتکار داشته باشید. شاید لازم باشد بیش از یک درمان را امتحان کنید و یا از چند تکنیک استفاده کنید تا احساس بهتری داشته باشید. همچنین یادآوری این نکته مهم است که شما تنها نیستید و میتوانید از افراد که این بیماری را دارند کمک بگیرید. بر افرادی که وضعیت شما را درک می کنند تکیه کنید، برای مثال: درمانگر، دوستان نزدیک و یا خانواده.
آرام باشید و ایمان داشته باشید که می توانید یاد بگیرید که با این وضعیت کنار بیایید و شرایط خود را مدیریت کنید.
متخصصین ما:
دکتر فرزاد اشرافی، نورولوژیست، استاد دانشکده علوم پزشکی دانشگاه شهید بهشتی
دکتر حمزه اکبری، فیزیولوژیست ورزشی، متخصص ورزش و حرکت، عضو هئیت علمی دانشگاه
